رییس دانشگاه باقرالعلوم:
تأثیر اجتماع بر شناخت احکام از رویکردهای مهم فقه‌الاجتماع است
شبکه معالم ـ معاون آموزشی دفتر تبلیغات اسلامی قم در جمعی از طلاب و فرهیختگان مشهد به تبیین رویکردهای پنچ‌گانه فقه‌الاجتماع پرداخت.
به گزارش شبکه معالم حجت الاسلام و‌المسلمین دکتر شمس‌الله مریجی، معاون آموزشی دفتر تبلیغات اسلامی قم در نشست تخصصی «تأملی در ماهیت و ساختار فقه‌الاجتماع» با اشاره به رویکردهای پنچ‌گانه فقه‌الاجتماع عنوان کرد: فقه‌الاجتماع در رویکرد اول تک‌گزاره های اجتماعی با رویکرد فقهی استنباط شده است یعنی تک گزاره‌هایی داریم که حکم آن را باید از آیات و روایات استنباط کنیم مانند ارتباطات اجتماعی و تعهداتی که نسبت به یکدیگر در جامعه داریم.
وی افزود: مجلس قانون‌گذاری ما اسلامی است، شورای اسلامی هست اما احکام و قوانین مصوب آن از دین استنباط نشده است، شرایط موجود این است که قوانین مجلس با نظر شورای نگهبان مغایرت نداشته باشد.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: از ابتدای انقلاب تاکنون اگر هیچ یک از قوانین اگر مخالف شرع نبوده، موافق آن هم نبوده است بنابراین موضوع نگاه فقیه باید اجتماع باشد.
وی با بیان اینکه فقه‌الاجتماع گاهی یک منظومه علمی است، عنوان کرد: فقه‌الاجتماع رشته‌ای منسجم با ورود و خروج مشخص است یعنی روش، ساختار و موضوع دارد، براساس مباحث اجتماعی طرح دارد و با آن شکل می گیرد، فقه همه چیز را چه مستقیم و چه غیرمستقیم اجتماعی می بیند.
حجت الاسلام و‌المسلمین مریجی تصریح کرد: رویکرد دوم با امتداد «خانواده» مرتبط است مانند خانواده و اقتصاد، خانواده و حکومت، خانواده و تربیت اما رویکرد اول با روابط «فرد» در جامعه مرتبط است.
معاون آموزشی دفتر تبلیغات اسلامی قم ادامه داد: رویکرد سوم فقه‌الاجتماع براساس برداشت و تعاریف خاصی از پدیده‌های اجتماعی است؛ با مباحثی چون تأثیر فرد بر جامعه و تأثیر جامعه بر فرد سروکار دارد و تکلیف افراد را با تأثیر و تأثر مشخص می‌کند در این رویکرد که هم فرد هم جمع اصالت دارد، فقیه به موضوع اجتماعی هم نگاه ایستایی دارد هم نگاه پویایی.
وی با اشاره به اینکه برداشت چهارم از فقه‌الاجتماع توجه به آثار و پیامدهای اجتماعی است، افزود: قانون اجتماع بر فرد حاکم است و اگر عملی «فردی» مثل شرابخواری پیامد «اجتماعی» دارد فقه باید دخالت کند و نه تنها تکلیف فردی بلکه تکلیف اجتماعی آن را مشخص کند.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) خاطرنشان کرد: رویکرد پنجم فقه‌الاجتماع تأثیر اجتماع بر شناخت احکام است؛ عرف، شرایط زمان و مکان از این قبیل است و گاهی عرف یک منبع برای رفتارهای اجتماعی شناخته می شود.
