بخش اول
مخاطب: «تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان حوزه» _ «طلاب و جریانات تحول‌خواهِ موجود در حوزه»
هدف نگارش: «تسهیل‌سازیِ ورودِ حوزه به عرصه‌های مختلف تولید علوم انسانی، در گام دوم انقلاب»
همزمان با شروع گام دوم انقلاب و باالتفات به ورود نظام اسلامی به مرحله‌ی جامعه‌سازی، ضرورت تولید نرم افزار علمیِ این حرکت پیچیده و تمدنی، بیش از پیش احساس می‌شود.
از طرفی با تحلیل و مقایسه‌ی میان حوزه‌ی موجود و حوزه‌ی مطلوب نتیجه‌ای جز ضرورت تحول اصیل، نخواهیم داشت.
بدون شک تحول همواره در همه‌ی سیستم‌های بزرگ، دشوار و زمان‌گیر است اما خاصتا در مجموعه‌های دارای قدمت زیاد که روش‌ها در آن، رنگ تقدس گرفته، بسی دشوارتر و زمان‌برتر می‌باشد.
اندیشمندان و تصمیم‌گیران حوزه دیر یا زود، باور خواهند کرد که حوزه‌ی موجود، در نسبت سنجی میانِ تولیدات علمی و خروجی‌های سازمانی فعلی‌اش با تولیدات و خروجی‌های سازمانی که با درکِ افق‌های بلند انقلاب اسلامی، در چشم‌اندازِ حوزه‌ی مطلوب بدان‌ها نیاز دارد، بسیار عقب است.
به تصور نگارنده، با بررسی وضعیت فعلی حوزه، می‌توان مدعی شد که در مجموع، اهمِّ مطلوبات در راستای حرکت تحولی حوزه عبارت است از:
اصلاح ساختاری سیستم آموزشی_تربیتی که شاملِ:
- اصلاح متون درسی
پیشنهادات:
_ساده‌سازی متون درسی
_بروزرسانی محتوا
_حذف زوائد
_تکمیل نواقص
_درسی‌سازی محتوای آموزشی
- ارتقا سطح مهارتیِ علمیِ طلاب
پیشنهادات:
_نهادینه کردن رویکرد تحقیقی و پژوهش محوری
_جمع تحقیقی و جمع اندیشی
_تعامل صحیح علمی با اندیشمندان در مرحله فراگیری و تحقیق(بسترهای نرم پیشرفت علمی چون حقیقتجویی،حق‌پذیری، استدلال‌محوری، رجوع به منابع اصیل، روحیه‌ی نقّادی، ادب، حلم و سعه‌ی صدر علمی، آزاداندیشی، حرّیت و …)
_آموزش مهارت‌هایی چون تندخوانی، استفاده از هوش مصنوعی، نرم افزارهای اسلامی، مهارت کار با نرم‌افزارهای مورد نیاز و سایر محیط
های رایانه‌ای یادداشت‌برداری و …
- اصلاح شورای عالی حوزه یا بازطراحیِ ساختاری در جایگاهِ شورای عالی حوزه به عنوان کلان ترین نهاد تصمیم گیر و تصمیم‌ساز حوزه
پیشنهادات
_تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازیِ هدفمند در سطح کلان حوزه، با سازوکاری که در نهایت، طرح ها از دل مجوعه‌های نخبگانیِ موجود در حوزه، ابتدا کارشناسی شده و سپس تصویب و اجرایی شوند
_آموزش ضمن خدمت مدیریت و تصمیم‌سازی به مسئولین و مدیرانی که در آینده بر کرسی‌های مدیریتی کلان حوزه خواهند نشست.
- سامان‌دهی به سیستم اداری حوزه
پیشنهادات
_تلاش برای ایجاد ساختاری هم‌افزا برای تسریع هر چه بیشتر در حل مشکلات مراجعین(استفاده از ظرفیت عظیم فضای مجازی)
_ضرورتِ برخوردِ با نشاط و عزت مدارانه ی کارکنان و پشت میزنشین‌ها با طلاب
_حاکم نشدن بروکراسی اداری بر بخش‌های مدیرتی و اجرایی
_تلاش برای تسهیل در دسترسی طلاب به سطح‌های بالای مدیریتی
_ارتقاء هر چه بیشتر سطح خدمات الکترونیک به نحوی که تمامی تقاضاها به صورت الکترونیک قابلِ پیگیری و بررسی باشند
- طراحی نظام تهذیبیِ هدفمند و تدوین چشم‌انداز روشن تربیتی، متکی بر آموزه‌ها و روش‌های اصیل تهذیب نفس.
پیشنهادات
_دستیابی به آماری دقیق از آسیب‌ها و تهدیدهای تهذیبی بالفعل حوزه
_ نگارش نقشه‌ی راه تربیتی ناظر به آسیب‌های شناسایی شده
_پرهیز و جلوگیری از تصمیمات و اقدامات سلیقه‌ای و کارشناسی نشده
_همکاری با بزرگان تهذیبیِ حوزه در همه مراحل از طراحی نقشه‌ی راه تا مقام اجرا
_تقویت بخش مشاوره در مدارس با استفاده از مشاورین فعال، متعهد و خبره در مشورت
_نظارت بر دروس اخلاق و مربّیان تربیتی
- طراحی نظام تبلیغ دینی
پیشنهادات
_تشکیل مرکز رصد ضرورت‌های تبلیغی اجتماعی و ارائه پیشنهادات تبلیغی
_تلاش برای تحقق راهبرد الگوسازی و الگیری علاقه‌مندان نوپای عرصه‌ی تبلیغ از مبلغان فعال، موفق و متعهد
_تاسیس مرکز رسانه‌ای قوی حوزوی با هدف تبلیغ رسانه‌ای کلان دینی
_تصویب قوانین و آئین نامه‌ی دقیق و کارشناسی شده در جهت آموزشِ محتوا و فرم تبلیغی مطلوب به طلاب و همچنین نظارت دقیق بر محتوای تبلیغی مبلغین و تصویب قوانین مناسب به عنوان تعریف صلاحیت‌های لازم برای تلبس به پوشش روحانیت
- بازطراحی نظام معیشتی طلاب
پیشنهادات:
پی‌ریزی نظامی مبتنی بر عزت و مناعت اولا
وثانیا مُکفِیِ نیازهایِ زندگی عادی طلاب و از همه مهمتر منطبق بر صلاحیت‌های واقعی و عادلانه نه تبعیض‌های ناروا
پیشنهادات:
_تامین نیازهای واقعی زندگی عادی و روزمره
_ارائه‌ی تسهیلات در جهت حل نیازهای ابزار آموزشی، تبلیغی و پژوهشی چون لب‌تاب، نرم افزارها، وسایل تبلیغی، حضور در دورهای آموزشی و مهارتی لازم و…
- ضرورت طراحی نظامِ تامین منابع و بودجه، متکی بر دو اصلِ مهمِ:
عدم عوام‌زدگی حوزه که تا حدود قابل توجهی معلولِ استقلال از مردم
و حرّیتِ حوزه که معلولِ استقلال آن از دولتهاست.
پیشنهادات:
_استفاده از ظرفیتِ عظیمِ وقف‌های مرده حوزه‌های علمیه
_احیای سنت وقف و نذر
_ورود بدون حاشیه در سرمایه‌گذاری و بهره‌وری از سرمایه‌گذاری در کارهای تولیدی
_جهت‌دهی در مصرف وجوهاتی که توسط نهاد مرجعیت از مردم اخذ می‌شود به وسیله‌ی هماهنگی بیشتر بین دفاتر مراجع
این موارد تنها بخشی از مهم‌ترین سر فصل‌هایی است که می‌توان برای یک تحول اصیل و عمیق در حوزه پیگیری کرد؛ تحولی از متن حوزه و با همکاری بزرگان و بخش‌های مختلف مدیریتی حوزه.
منبع: سایت اینترنتی مباحثات
نویسنده: محمد لیاقت
