متأسفانه به دلیل مضیقه مالی موجود، مشکلاتی داشتیم و کتابخانه هم چون چندین سال از تأسیسش گذشته است، ساختمان و هم تأسیساتش روبه فرسودگی می رود و این نیازمند توجه بیشتر متولیان حوزه است که امیدوارم صورت پذیرد.
خیلی از طلبه ها تجربه استفاده از کتابخانه فیضیه را دارند؛ تجربه ای که بیشتر درحد استفاده از فضای آرام کتابخانه خلاصه می شود. اما آشنایی با تاریخچه و خدمات قدیمی ترین و پرمراجعه ترین کتابخانه حوزوی می تواند زمینه ساز بهره وری بیشتر مراجعه کنندگان باشد. حسن رجبیان مدیر کتابخانه مدرسه مبارکه فیضیه در گفت و گو با خبرگزاری حوزه فعالیت های کتابخانه این مرکزی علمی و خاستگاه انقلاب را تشریح کرد.
کتابخانه فیضیه در چه سالی و چگونه تأسیس شد؟
کتابخانه فیضیه یا کتابخانه آیت الله العظمی حائری یزدی قدیمیترین کتابخانه قم به حساب میآیدکه در سال ۱۳۰۹ توسط آیت الله العظمی مؤسس در مدرسه فیضیه تأسیس میشود. حوزه علمیه قم در سال ۱۳۰۰ بنیان گذاری شده و نه سال بعد این کتابخانه به علت نیازی که احساس میشده، راه اندازی میگردد. کتابخانه از زمان تأسیس تا زمان حاضر که سال ۱۳۹۸ است، یعنی قریب به ۸۹ سال خدمات زیادی را به حوزه علمیه قم ارائه کرده است. در طول این سالهای متمادی تعداد زیادی از طلاب، اساتید، فضلاء و مدرّسان از این کتابخانه استفاده کردهاند.
منابع کتابخانه چگونه تهیه شده است؟
منابع کتابخانه از زمان مرحوم آیت الله حائری تا زمان مرحوم آیت الله بروجردی برحسب ظاهر عمدتا از کتابهای وقفی و اهدایی به حوزه علمیه تأمین می شده است.
کسانی بوده اند که کتابخانه شان را به این کتابخانه اهدا کرده باشند؟
کتابخانه اهدا کنندگان و واقفان زیادی داشته و دارد و در بین واقفان و اهداکنندگان نام شخصیتهای بزرگ علمی و دینی به چشم می خورد. در قرنهای گذشته در کنار مضجع و حرم حضرت فاطمه معصومه(س)، مدرسه ای وجود داشته و این مدرسه طبعا طلابی داشته و کتابهایی در آن وقف شده است. از جمله واقفان کتاب بر آن مدرسه، شاه عباس اول صفوی است، یعنی ایشان طبق وقف نامهای که در پشت یکی ازنسخه های باقی مانده ثبت شده است، تعداد صد و ده جلد کتاب برای مدرسه آستانه مقدسه وقف کرده است. از این صد و ده جلد کتاب، سه یا چهار جلد بیشتر باقی نمانده که بعضی در اختیار ما و بعضی هم در اختیار کتابخانه آستانه مقدسه است و احتمال می رود آن مدرسه ای که شاه عباس برای آن کتاب وقف می کند همین مدرسه فیضیه یامدرسه ای دیگربوده که این مدرسه جایگزین آن شده است و ایشان مقداری از کتاب های آن را تامین کرده است.
چه تعداد کتاب در کتابخانه فیضیه وجود دارد؟
منابع کتابخانه بصورت خطی، سنگی و چاپ سربی و صنعتی است. مجموعه خطی کتابخانه در حدود دو هزار و هفتصد جلد بوده که تقریبا چهار هزار عنوان است، چون بعضی از مجلدات شامل چند عنوان است. کتابخانه مجموعه چاپ سنگی خوبی نیزدر حدود یازده هزار جلد دارد که از غنی‌ترین مجموعه های سنگی کشور است و علاوه بر آن، چاپهای سربی نفیس وکهن نیز در کتابخانه وجود دارد و همینطور کتابهای چاپ صنعتی که کتابهای جدید را شامل می شود و در مجموع هم اکنون می توان گفت کتابخانه درحدود صد و پنجاه هزار جلد را در خودش جای داده است.
قدیمیترین نسخه خطی شما برای چه زمانی است؟
قدیمی ترین نسخه خطی تا جایی که اطلاع دارم، مربوط به قرن هفتم یا هشتم است، یعنی ما منابعی داریم که چون تاریخ ندارد، نمی شود قدمت آن را دقیقا تعیین کرد ولی می شود گفت که مربوط به قرن هفتم یا هشتم است و منبعی قدیمیتر از این ظاهرا در بخش خطی موجود نیست.
در بخش چاپ سنگی نسخه هایی وجود دارد که مربوط به اولین چاپهایی است که بصورت سنگی در ایران طبع شده است. همینطور ازچاپ های نفیس سربی کهن نسخه های ارزشمندی در کتابخانه موجود است.
حرف دیگری هم باقی مانده است؟
کتابخانه یکی از ارکان اساسی آموزش و پژوهش در همه مجموعه های علمی است که نیازمند توجه درخور از طرف متولیان است. اگر توجه مداوم به کتابخانه صورت نگیرد، مثل هر مجموعه دیگری دچار فرسودگی می شود. در دانش کتابداری میگویند که کتابخانه مثل یک موجود زنده است و همانگونه که یک موجود زنده، جذب و دفع و نیاز به نگهداری و تغذیه دارد، یک کتابخانه فعال زنده هم اینچنین است. اگر ما حمایت لازم را طرف حوزه، چه در زمینه نیروی انسانی و چه بودجه دریافت نکنیم، طبعا کتابخانه نمی تواند آنگونه که باید و شاید به ارائه خدمات خودادامه بدهد . متأسفانه در دو ـ سه سال اخیربدلیل مضیقه مالی موجود مشکلاتی داشتیم و کتابخانه هم چون چندین سال از تأسیسش گذشته است، هم ساختمان و هم، تأسیساتش روبه فرسودگی می رود و این نیازمند توجه بیشترمتولیان حوزه است که امیدوارم صورت پذیرد.
منبع: حوزه نیوز
