آیت‌الله اراکی، در این همایش با تأکید بر این مطلب که وجه وجوب اطاعت معنای فقه ما است، اظهارکرد: در واقع مبنای اصلی فقه شیعی اطاعت خداوند است و بر همین اساس است که مقوله‌های بیت و بلد و امت سه مقوله بزرگ و از مقوله‌های تمدن سازی هستند و در این نشست بیشتر به مبحث جامعه شناسی اسلامی درباره سادات پرداخته می‌شود.
اینکه گفته می‌شود «لا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَدِ وَ وَالِدٍ وَمَا وَلَدَ» در واقع اینجا این پرسش مطرح می‌شود که این بلد، کدام بلد است؟ وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْمَاعِیلُ و ابراهیم (علیهماالسلام) بود که از خدای تعالی درخواست کرد مکه را شهر امن قرار دهد «وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِنًا…» وقتی به این نظام به هم پیوسته شما مراجعه کنید که امامت اساس شکل گیری این بلد است و وقتی گفته می‌شود «وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَنْ لَا تُشْرِکْ بِی شَیْئًا وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ» که این مکان بیت، بیت امام است و این بیت جائی است که مرکز این بلد است و به اعتبار آن، بلد، بلد امام است.
گرچه در روایات «بِهَذَا الْبَلَدِ وَ وَالِدٍ وَ مَا وَلَدَ» برخی می‌گویند که به مومنین گفته می‌شود، اما این تفسیر‌ها مبتنی بر پیام اعلی این مصادیق است و این در مفاهیم اصولی وجود دارد که مفاهیم تشکیکی اغرض مصادیق ملاک صدق مفهوم است مثل ایمان که اولین مومن حضرت علی (ع) است که این ملاک صدیق بر مراتب نازل‌تر مومن است که وقتی مفهومی، مفهوم تشکیکی است آن مفهوم اعلی صدق حقیقی مفهوم است و سپس آن معنا واسطه صدق مفهوم بر منازل پایین مصادیق آن می‌شود.
بلدی که حضرت امیرالمومنین (ع) هستند اغرض مصادیق از رسول (س) است و ما بلاد‌های دیگری داریم که بلادت اسلامی است و معلوم می‌شود که این اسلام ابراهیمی، اسلامِ تسلیم است و تنها اسلامِ تصدیق نیست، چراکه در زمان پیامبر (ص) برخی اسلام را تصدیق می‌کردند، اما تصدیق غیر علمی است بسیاری از افراد که با پیامبر گرامی اسلام (ص) ارتباط داشتند ایشان را قبول داشتند و تصدیق می‌کردند.
