فقه رسانه | نترسیدن از غیر خدا؛ شرط لازم برای رسانه‌ی دینی

حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی در این جلسه درس خارج فقه رسانه گفت: شرط پنجم برای پیام رسان در رسانه دینی نترسیدن از غیر خدا است یعنی اگر بخواهد در رسانه دینی کار کند باید آدم نترسی باشد.

حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی،فقه رسانه | نترسیدن از غیر خدا؛ شرط لازم برای رسانه دینی در جلسه هشتم درس خارج فقه رسانه که در مورخه ۲۸ آبان سال ۱۳۹۷ برگزار گردید، به بیان یکی دیگر از تقیدات واجب بر پیام رسانان دینی پرداخت.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم در ابتدای درس خارج فقه رسانه اظهار داشت: شرط پنجم برای پیام رسان در رسانه دینی نترسیدن از غیر خدا است یعنی اگر بخواهد در رسانه دینی کار کند باید آدم نترسی باشد.

وی در مقام استدلال برای شرط مذکور گفت: آیه ۳۹ سوره احزاب شرط می گذارد که کسانی که پیام رسان دینی هستند این ویژگی را دارند که «لا یخشون احدا الا الله». «احد» را اینجا نکره مطرح کرده است و شامل همه پیام رسانان دینی می شود.

سخنگوی مدیریت حوزه‌های علمیه گفت: در حدیثی که به مساله ابلاغ سوره برائت اشاره شده است در بعضی از نقل ها داریم که اگر ابوبکر می رفت جرأت نمی کرد که پیام را برساند ولی وقتی امیرالمومنین علی (ع) رفت این جرأت را داشت که پیام را برساند.

 

تفصیل مطالب مطرح شده در این جلسه، بدین شرح است:

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و الحمد لله رب العالمین و به نستعین وهو خیر ناصر و معین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

 

خلاصه جلسه گذشته

جلسه گذشته بحث در شرایط اصحاب رسانه دینی و پیام رسانان پیام دینی و رسانه دینی بود؛ بعد از آنکه اشتراط عدالت را در پیام رسان به آن معنای مصطلح در فقه لازم ندانستیم ـ حالا بعضی از  بعضی از عزیزان در درس آن را  لازم دانستند ما بعد از ذکر ادله  اشتراط عدالت را رد کردیم ـ بعدگفتیم بعضی از واجبات و بعضی از تکالیف، تکالیف ویژه ای است که تقید به اینها برای پیام رسان رسانه دینی شرط است.

تاکنون چهار واجب را در بحث های گذشته بحث کردیم  یکی اقامه صلاه، دوم ایتاء زکات، سوم  امر به معروف و چهارم نهی از منکر.  ادله آن را هم بحث کردیم می رسیم به شرط پنجم.

 

لزوم بقای شرایط پیام رسانان دینی

قبل از بیان شرط پنجم  یک نکته‌ای را به عنوان تذکر عرض می کنم که این که ما می‌گوییم این شرط است، این قبل از تصدی پیام رسانی می شود شرط، در  ادامه  فعالیت پیام رسانی در رسانه دینی این می‌شود وظیفه یعنی شرطی است که باید باقی بماند. این اشتراطی که عرض می‌کنیم یعنی  نه اینکه قبل از این که بیاید در رسانه دینی  اقامه نماز داشت و بعد از آنکه آمد در رسانه دینی شرط نیست که اقامه نماز داشته باشد.

 

شرط پنجم: نترسیدن از غیر خدا

شرط پنجم نترسیدن از غیر خدا است یعنی پیام رسان در رسانه دینی چون با خطراتی مواجه است، با تهدید هایی مواجه است،  با ملامت مواجه می شود  اگر بخواهد در رسانه دینی کار کند باید آدم نترسی باشد. به چه دلیل؟ طبق روشی که داشتیم ابتدا از قرآن استدلال می کنیم دوم از سنت

 

استدلال به آیات قرآن

الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لاَ یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفَى بِاللَّهِ حَسِیباً(احزاب/۳۹) این آیه شرط می گذارد که کسانی که پیام رسان دینی هستند و ابلاغ می کنند رسالت الهی را، کسانی که پیام رسان دینی هستند مبلغ دینی هستند -رساله دینی را به طریق اولی شامل می شود- این ویژگی را دارند که «لا یخشون احدا الا الله». «احد» را اینجا نکره مطرح کرده است به خاطر این که شامل همه می شود.

 

توهم انحصار در آیه

اینها (یبلغون رسالات الله) که در آیه ذکر شده است مصداق اکمل هستند. علاوه بر اینکه اینجا مصداق بیان نشده است اگر بخواهیم انحصار بدهیم در آنها خلاف ظاهر و اطلاق آیه است. این عنوان (یبلغون رسالات الله) هر مبلغی را شامل می شود. شما اگر بخواهی انحصار را استفاده کنید باید از صله  استفاده کنید «الذین یبلغون رسالات الله»  چون کلمه رسالات الله دارد ولی این وصف اشتراطی است یعنی شان اش این است که از غیر خدا نترسد این مصداق را نمیبرد بر روی رسولان و انبیا الهی  در حالی که آنها مصادیق اکمل هستند.

علاوه بر اینکه ما نباید آیه را به مصداق اکمل منحصربه کنیم. در روایت داریم که مصداق «الذین آمنوا»  امیرالمومنین علی علیه السلام است اما او مصداق اکمل است  و دلالتی بر اختصاص ندارد.

منظور از خشیت و نترسیدن چیست یعنی وقتی که ما بحث می کنیم از غیر خدا نترسد یعنی در انجام این ماموریت از غیر خدا نترسد  مخاطرات را گونه ای انجام ندهد که کار بر زمین بماند

آیه دیگر آیه ۴۴ سوره مائده است إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاهَ فِیهَا هُدًى وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَ کَانُوا عَلَیْهِ شُهَدَاءَ فَلاَ تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لاَ تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَناً قَلِیلاً وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولٰئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ

حدیث نهم از باب دوم کتاب امر به معروف و نهی از منکر در وسائل(۱)  حدیثی از امام حسین ع آمده است که این آیه(۴۴ سوره مائده) را به کار برده اند. در ذیل این روایت  که خداوند اتاب می کند  رسانه های دینی را، رهبان را  که در امت های گذشته  مورد لعنت خداوند قرار گرفته اند  حضرت می فرماید اینها به دو جهت مورد لعن خداوند قرار گرفته اند اول: رغبت به مال دنیا. دوم ترس از اینکه که با آنها برخورد شود. با اینکه خداوند عهد گرفته، پیمان گرفته از علما، از ربانیون که در برابر سلطان جائر باید بایستند، حرفشان را بزنند و نترسد. اینها عمل نکردند به آن تعهدی که خداوند از آنها گرفته بود. چرا؟ به خاطر ترس از اینکه با ما چگونه برخورد خواهند کرد.

 

استدلال به روایات

یک دلیل در سنت داریم که از نقل های مسلم و صحیح است  اگرچه در کتب فقهی  ما نیامده است- فقه رسانه و فقهی که داریم الان بحث میکنیم این مسائل  مطرح نبوده که قبلا مطرح کنند- و آن سنت این است که وقتی سوره برائت نازل شد پیامبر(ص) دستور دادند که باید این ده آیه اول سوره برائت رسانه‌ای شود برای همه مردم در موسم حج  و پیام رسان باید این را پیام رسانی کند. حقیقت این کار کار رسانه‌ای است. پیامبر ده آیه را نوشت و به ابوبکر داد و اعلام کرد که این را در مکه اعلام کن او هم حرکت کرد و مسیر زیادی را هم آمده بود.  پیامبر به علی علیه السلام امر کرد که به ابوبکر برسد و آیات را از او بگیرد و بگو که برگردد و تو برو پیام رسانی کن.

این به خاطر این بود که شهامت و شجاعت این ماموریت یعنی پیام دین را بخواهد رسانه ای کند داشت، نمی ترسید. در بعضی از نقل ها داریم که اگر ابوبکر میرفت جرأت نمی کرد که پیام را برساند ولی وقتی امیرالمومنین رفت این جرأت را داشت که پیام را برساند. در روز  دهم ذی الحجه در منا جایی که همه در منا هستند خودش را رساند روز دهم که همه می‌آیند رمی جمره عقبه کنند. ابلاغ کرد که از این به بعد کسی حق ندارد به طواف مسجدالحرام برود در حالی که عریان است . حق ندارد مشرکین را به مسجد الحرام راه بدهد اما آنهایی که پیمان بستن، آن پیمان محفوظ است اما بعد از ۴ ماه دیگر نباید آنها را به مکه راه بدهند.

پس یکی دیگر از شرایطی که پیام رسان باید داشته باشد این است که جرأت و شهامت انجام این کار و فعالیت رسانه ای را داشته باشد و همه خطرات را به جان بخرد الحمدلله رب العالمین./۹۰۵/۲۴۱/ح


منبع: سایت وسائل

مقرر: عزیز الله طالبی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا